Controle en participatie bij Pip Blom

door: Marit Evers MA

In 2020 lanceerde indiepopact Pip Blom het initiatief Pip Blom Backstage. Dit is een website waarop exclusieve content wordt gedeeld voor betalende leden.* Fans krijgen bijvoorbeeld toegang tot onuitgebrachte muziek of foto’s van ‘behind the scenes’. Joost Klapmuts schreef zijn masterscriptie voor de master Kunstbeleid en Kunstbedrijf aan de Radboud Universiteit over de manier waarop Pip Blom de relatie met deze online geefkring inricht. Op welke manieren vindt er participatie van de fans plaats en hoe zorgt Pip Blom aan de andere kant toch ook voor controle?  

Geefkringen en relaties 

Klapmuts stelt dat de grens tussen ‘hoge’ kunsten als theater, dans en klassieke muziek en ‘lage’ kunsten, waaronder popmuziek te scharen valt, steeds meer is vervaagd. Daarmee zijn ook de manieren waarop verschillende kunstvormen worden gefinancierd meer overeenkomsten gaan vertonen. In de canonieke kunsten is een vriendenkring, waarbij mensen in ruil voor hun gift bepaalde privileges terug krijgen, al lange tijd gebruikelijk. In enigszins aangepaste vorm is dit model inmiddels ook overgewaaid naar andere kunstvormen, zoals de popmuziek. Meestal is er dan sprake van crowdfundingcampagnes, maar ook in opkomst zijn de zogeheten ‘abonnementsmodellen’. Hierbij financieren fans popartiesten op een regelmatige basis. Fans krijgen dan – afhankelijk van de hoogte van hun gift – bepaalde tegenprestaties terug. Met Pip Blom Backstage maakt ook de band Pip Blom gebruik van dit abonnementsmodel. In zijn scriptie achterhaalt Klapmuts hoe Pip Blom de relatie met haar fans inricht. Hiervoor heeft hij interviews afgenomen met Pip Blom, drummer Gini Cameron en Erwin Blom, de vader van Pip Blom en tevens de oprichter van het platform Pip Blom Backstage. 

Voor zijn onderzoek maakt Klapmuts gebruik van het boek Playing to the Crowd (2018) van Nancy K. Baym. Baym stelt dat artiesten de balans moeten zien te vinden tussen controle en participatie met hun fans. Overigens zal dit voor elke artiest verschillen. Waar sommige artiesten zich comfortabeler voelen wanneer ze meer controle uitoefenen over hun fans, vinden andere het fijner als er meer participatie is. Wel is het zo dat voor alle artiesten geldt dat volledige controle uitgesloten is, omdat het publiek zijn eigen verhouding aangaat met de muziek, en dat nooit helemaal te controleren valt. Ook is volledige participatie niet mogelijk, omdat er een aspect van marktdenken moet zijn, wil de artiest geld verdienen. 

Strategisch balanceren 

Er vallen verschillende strategieën te onderscheiden op het gebied van controle en participatie. Klapmuts heeft onderzocht welke strategieën Pip Blom inzet. Hij vond twee strategieën voor controle en twee voor participatie. Een eerste controlestrategie wordt ‘territorialisering’ genoemd, waarbij de social media en de nieuwsbrief in het beheer van de artiest liggen. Pip Blom heeft zo controle over wat er naar de fans wordt gestuurd. Ten tweede oefent Pip Blom controle uit door het verzamelen van data in de vorm van e-mailadressen. Deze worden ingezet ter promotie van nieuw werk, nieuwe producten en zo kunnen er uiteindelijk nieuwe inkomsten worden gegenereerd. Daartegenover staan de participatiestrategieën. Een eerste participatiestrategie is het faciliteren van co-creatie. Fans worden op het platform aangemoedigd autonoom gedrag te vertonen door interactie met de band in de chat, en het inzenden van foto’s en video’s voor het platform. Een tweede strategie voor participatie is het faciliteren en accepteren van financiële hulp door middel van de betaalde lidmaatschappen.   

Hoewel de 2:2-verhouding van controle- en participatiestrategieën de indruk wekt dat controle en participatie in gelijke mate aanwezig zijn, concludeert Klapmuts toch anders. Hij stelt dat controle bij Pip Blom de overhand neemt. In de interviews die hij afnam, bleek de participatie van fans bij deze band uiteindelijk te worden ingezet om de economische effecten van het platform te vergroten. Erwin Blom geeft bijvoorbeeld aan dat het gratis abonnement moet leiden tot meer betalende leden. Dat de band opereert aan de controlekant komt volgens Klapmuts voort uit twee waarden: zelfredzaamheid en authenticiteit.  

_{*De abonnementen zijn er in drie niveaus. Het ‘deluxe abonnement’ kost tien euro per maand. Voor het ‘premium abonnement’ wordt maandelijks vier euro neergelegd. Het derde abonnement is gratis. Hoe duurder het abonnement, hoe meer toegang iemand heeft tot exclusieve content.} 

Wil je meer lezen over controle en participatie bij Pip Blom Backstage? De scriptie van Joost Klapmuts vind je hier.